आयकर विभागाकडून नवीन अपडेट: ITR-3 आता ऑनलाइन!
आयकर विभागाने (Income Tax Department) आर्थिक वर्ष 2024-25 (AY 2025-26) साठी ITR-3 चे ऑनलाइन युटिलिटी एक्टिवेट केले आहे. व्यावसायिक आणि व्यवसाय उत्पन्न असणाऱ्या व्यक्तींसाठी हा अत्यंत महत्त्वाचा फॉर्म आहे.
ITR-3 कोणासाठी आहे? — पात्रता तपशील
✅ कोण फाईल करू शकतो?
- वैयक्तिक व्यक्ती (Individual) आणि हिंदू अविभाजित कुटुंब (HUF)
- ज्यांचे उत्पन्न खालील स्वरूपाचे आहे:
- व्यवसाय/व्यावसायिक नफा (Profit & Gains from Business or Profession)
- पगार/पेन्शन
- भांडवली नफा (Capital Gains)
- भागीदारी फर्ममधून मिळणारे वेतन, कमिशन, बोनस इ.
❌ कोण फाईल करू शकत नाही?
- ज्यांच्याकडे व्यवसाय किंवा व्यावसायिक उत्पन्न नाही.
- कंपनी, LLP, संस्था — या घटकांसाठी ITR-3 लागू होत नाही.
ITR-3 मध्ये झालेल्या महत्वाच्या बदलांचा आढावा
1. Schedule AL चा थ्रेशोल्ड वाढवला
- जुना मर्यादा: ₹50 लाख
- नवीन मर्यादा: ₹1 कोटी
- मध्यमवर्गीय करदात्यांसाठी दिलासा
2. Capital Gains ची नवीन पद्धत
- 23 जुलै 2024 पूर्वीच्या आणि नंतरच्या नफ्यांची स्वतंत्र माहिती द्यावी लागेल.
- LTCG हाऊस प्रॉपर्टीवर:
- 12.5% (No Indexation)
- 20% (With Indexation)
3. नवीन डेडक्शन रिपोर्टिंग
- Section 80C, 80E, 80EEA, 80EEB इत्यादी डेडक्शन्ससाठी सविस्तर माहिती द्यावी लागेल.
- Section-wise TDS रिपोर्टिंग
अंतिम मुदती (Due Dates)
| प्रकार | अंतिम तारीख |
|---|---|
| Non-audit केस | 15 सप्टेंबर 2025 |
| Audit केस | 31 ऑक्टोबर 2025 |
ITR-3 vs ITR-4 — तुम्हाला कोणता निवडावा?
| विशेषता | ITR-3 | ITR-4 |
|---|---|---|
| उत्पन्नाचा प्रकार | व्यवसाय/व्यावसायिक | अंदाजित उत्पन्न (Presumptive) |
| वार्षिक उत्पन्न मर्यादा | कोणतीही मर्यादा नाही | ₹50 लाख पर्यंत |
| शेअर्स/म्युच्युअल फंड भांडवली नफा | कोणतीही मर्यादा नाही | ₹1.25 लाख मर्यादा |
| डेडक्शन रिपोर्टिंग | सविस्तर आवश्यक | तुलनेत सोपी |
माहितीपत्रक: ITR-3 साठी महत्त्वाचे मुद्दे
- ITR-1, ITR-2, ITR-4 वापरू शकत नसाल तरच ITR-3 वापरा.
- व्यवसाय उत्पन्न, पार्टनरशिप उत्पन्न, व्यावसायिक सेवा – हे मुख्य निकष आहेत.
- नवीन LTCG टॅक्स रेट्स नोंदवा.
- डेडक्शनचा तपशील देताना डोळसपणे विभागनिहाय माहिती द्या.
- संपत्ती/कर्जाची माहिती ₹1 कोटीहून अधिक असल्यासच Schedule AL भरावा लागेल.
❓ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
Q1: ITR-3 कोणत्या करदात्यांसाठी आहे?
👉 ज्यांना व्यवसाय/व्यावसायिक उत्पन्न, भागीदारी फर्ममधून उत्पन्न आहे त्यांच्यासाठी.
Q2: LTCG चा नवीन नियम काय आहे?
👉 23 जुलै 2024 पूर्वी घर विकत घेतल्यास 12.5% (No Indexation) किंवा 20% (With Indexation) पर्याय.
Q3: ITR-3 मध्ये Schedule AL कधी लागू होतो?
👉 एकूण मालमत्ता ₹1 कोटी पेक्षा अधिक असल्यास Schedule AL भरावा लागतो.
Q4: ITR-3 आणि ITR-4 मध्ये काय फरक आहे?
👉 ITR-3 हे व्यवसाय/व्यावसायिक उत्पन्नासाठी, ITR-4 हे अंदाजित उत्पन्नासाठी.
📝 निष्कर्ष: अचूक फॉर्म, अचूक माहिती
ITR-3 फॉर्म हे व्यवसायिक/व्यवसाय उत्पन्न असणाऱ्यांसाठी उपयुक्त आणि गरजेचे साधन आहे. त्यामध्ये झालेले बदल करदात्यांच्या फाइलिंग प्रक्रियेला अधिक सुलभ आणि पारदर्शक बनवतात. नवीन Schedule AL मर्यादा आणि LTCG कर प्रणाली लक्षात घेऊन, प्रत्येक करदात्याने ITR-3 भरण्यापूर्वी सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा.
बांधकाम कामगार योजनेअंतर्गत 1 ली ते 10 वी वर्गासाठी स्कॉलरशिप | Bandhkam Kamgar Scholarship
